W dzisiejszym artykule z cyklu #popsychologicznemu, przybliżamy tematykę związaną z zaburzeniami odżywiania. Coraz częściej w naszych gabinetach spotykamy osoby, które dotknięte są ortoreksją.
Ortoreksa nie jest wprawdzie zjawiskiem formalnie uznanym (w sensie diagnostycznym i statystycznym), jednak świadomość jej istnienia ciągle wzrasta. Po raz pierwszy, pojęcie to opisał w 1997 roku, amerykański lekarz - Steve Bratman, który sam dotknięty był tym właśnie zaburzeniem. Książka jego autorstwa: “Health Food Junkies” ("W szponach zdrowej żywności"), jest do tej pory jednym z nielicznych źródeł wiedzy o ortoreksji.
Czym jednak jest ortoreksja? Termin ten oznacza obsesję na punkcie prawidłowego lub "zdrowego" odżywiania się. O ile świadomość i troska o jakość odżywczą spożywanych pokarmów nie jest problemem sama w sobie, to osoby cierpiące na ortoreksję, poprzez skupienie na „zdrowym odżywianiu”, w rzeczywistości szkodzą swojemu dobremu samopoczuciu i zdrowiu.
Bez formalnych kryteriów diagnostycznych trudno jest dokładnie oszacować, ile osób cierpi na ortoreksję. Trudność pojawia się także w klasyfikacji tego zjawiska – czy jest to samodzielne zaburzenie odżywiania, rodzaj istniejących zaburzeń odżywiania (jak np. anoreksja) czy też forma zaburzenia obsesyjno - kompulsywnego..
Obecnie, za objawy ortoreksji podaje się:
- kompulsywne sprawdzanie list składników i etykiet żywieniowych,
- odcinanie coraz większej liczby grup żywności (cały cukier, wszystkie węglowodany, cały nabiał, całe mięso, wszystkie produkty zwierzęce),
- niezdolność do jedzenia czegokolwiek poza wąską grupą pokarmów, które są uważane za "zdrowe" lub "czyste",
- niezwykłe zainteresowanie "zdrowiem" tego, co jedzą inni,
- spędzanie wielu godzin na zastanawianiu się, jakie jedzenie może być serwowane np. na nadchodzących spotkaniach towarzyskich,
- wykazywanie wysokiego poziom niepokoju, gdy "bezpieczna" lub "zdrowa" żywność nie jest dostępna,
- obsesyjne śledzenie blogów o żywności i zdrowym stylu życia na platformach społecznościowych,
- obawy dotyczące obrazu ciała (mogą, ale nie muszą występować)
Podobnie jak anoreksja, ortoreksja wiąże się z ograniczeniem ilości i różnorodności spożywanych pokarmów, co często prowadzi do znacznego niedożywienia organizmu. Uznaje się, że oba zaburzenia mają wiele wspólnych konsekwencji fizycznych.
Obecnie nie ma opracowanych klinicznych metod leczenia ortoreksji. Wielu specjalistów z zakresu zaburzeń odżywiania, traktuje ortoreksję jako odmianę anoreksji i/lub zaburzeń obsesyjno - kompulsywnych. Leczenie obejmuje psychoterapię w celu zwiększenia różnorodności spożywanych pokarmów i ekspozycji na pokarmy wywołujące lęk lub budzące strach. W dalszych krokach, praca terapeutyczna, ma na celu przywracania odpowiedniej wagi u osoby dotkniętej ortoreksją.
