Słowo „opór”, kojarzy się nam częściej z zagadnieniami fizyki, niż pojęciem, które można zastosować w psychoterapii. W dzisiejszym artykule, sprawdzimy jednak czym jest opór w procesie terapeutycznym, kiedy możemy mówić o jego występowaniu oraz jakie ma znaczenie.
Opór to zjawisko powszechnie występujące w psychoterapii i choć historycznie wywodzi się z psychoanalizy, to samo pojęcie jest wykorzystywane w różnych nurtach terapeutycznych.
Opór jest nieświadomym działaniem, którego celem jest uniknięcie zmiany, podtrzymanie istniejących objawów i trudności. Są to więc wszystkie zachowania, które działają na niekorzyść i przeciwko terapii.
Gdy pojawia się opór, deklarowana motywacja i chęć do zmiany są wystawiane na próbę, a Uczestnik terapii, może odczuwać niechęć do kontynuacji procesu (np. czuć, że terapia nie działa), jednocześnie nie będąc świadomym, że wynika to z rodzącego się konfliktu pomiędzy chęcią zmiany i obawą przed nią.
Zmiana prowadzi do czegoś nowego, ale jednocześnie nieznanego. Jest ona możliwa wtedy, gdy zdecydujemy się skonfrontować i przepracować, to co bolesne i trudne, ponieważ jednak sama zmiana wiąże się z dużym nasileniem lęku, obaw i bólu, często towarzyszy jej też nieświadomy opór – tak jak w poniższym przykładzie.
Uczestniczka terapii, podczas poprzedniej sesji, poruszyła ważny dla siebie wątek, dotyczący Jej relacji z rodzicami. Ponieważ nigdy nie rozmawiała z nikim na ten temat, podczas rozmowy towarzyszyły jej silne emocje. Chociaż początkowo poczuła ulgę, to z czasem pojawił się lęk i strach przed kontynuowaniem tematu na kolejnej sesji. Na dzień przed wizytą, napisała do terapeuty SMS, że nie będzie jej na sesji, a nieobecność wytłumaczyła sobie gorszym samopoczuciem i osłabieniem.
Omijanie i odwoływanie wizyt, to tylko jeden z przykładów jak może przejawiać się opór. Inne sposoby to m.in.:
- spóźnianie się na wizytę (powtarzające się)
- pomijanie istotnych tematów
- nieodpowiadanie na pytania, zmienianie tematu
- milczenie
- łamanie kontraktu i settingu (o którym pisaliśmy już pisaliśmy)
- odpowiadanie „nie wiem”, zamiast podjęcia próby zastanowienia się nad odpowiedzią
- częste używanie zwrotów ogólnikowych
- zwlekanie z podejmowaniem ważnych tematów na koniec sesji
- zagadywanie terapeuty
Opór pojawia się naturalnie w procesie zmiany. Jego przepracowanie jest możliwe, kiedy na bieżąco rozmawiamy z terapeutą o naszych odczuciach, emocjach oraz myślach, które towarzyszą terapii, mamy wtedy także szansę, aby zastanowić się nad ich znaczeniem i związkiem z wewnętrznym konfliktem, między chęcią zmiany, a lękiem przed nią.
A my, bez oporu, zapraszamy do kontaktu z nami, pod numerem telefonu 573 921 771 lub pod adresem [email protected]
