Czy kiedykolwiek miałeś uczucie, że każde nietypowe uczucie w Twoim ciele, jest znakiem katastrofy zdrowotnej? Czy często przeszukujesz Internet w poszukiwaniu objawów, które pasują do Twoich dolegliwości, tylko po to, by odkryć, że każdy przypadek zawału serca, wydaje łączyć się z Twoim bólem w klatce piersiowej? Czy nadmierna analiza Twojego ciała sprawia, że każdy ból staje się źródłem niepokoju i stresu? Jeśli tak, możesz być jednym z milionów ludzi dotkniętych nadmiernym lękiem o zdrowie.
Hipochondria: gdy lęk o zdrowie opanowuje nasze myśli
Hipochondria, znana również jako zaburzenie hipochondryczne, to stan, w którym przejawia się nieuzasadniony strach przed chorobami i przekonanie, że ma się poważne schorzenia, mimo braku rzeczywistych objawów lub też obecności jedynie niewielkich dolegliwości.
W ostatnich latach obserwuje się tendencję do zmiany nazewnictwa z "hipochondria" na "lęk o zdrowie". Jest to wynikiem zmiany spojrzenia na tę dolegliwość oraz dążenia do uniknięcia pejoratywnych skojarzeń z owym terminem.
Zgodnie z klasyfikacją ICD-10, zaburzenia występujące pod postacią somatyczną, w tym lęk o zdrowie, obejmują szerszy zakres dolegliwości, które mogą być związane z lękiem przed chorobami oraz nadmierną troską o zdrowie, jednak niekoniecznie musi to wynikać z konkretnych objawów somatycznych. Dlatego w poniższym artukule będziemy używać obu sformułowań zamiennie, aby uwzględnić różne perspektywy.
Choć może się to wydawać banalne, to dla tych, którzy zmagają się z hipochondrią, może być to prawdziwie wycieńczające i wpływać na jakość ich życia.
Skąd się bierze?
Hipochondria może mieć różne podłoża. Często wynikać może z lęku przed śmiercią lub lęku przed nieznanym, a także z niepokoju związanego z brakiem kontroli nad własnym organizmem. Ludzie dotknięci hipochondrią często mają tendencję do nadmiernego analizowania nawet niewielkich odstępstw od normy i interpretowania zwykłych objawów jako niebezpieczne. Dodatkowo, wpływ środków masowego przekazu i dostęp do informacji na temat chorób, może również pogłębiać trudności. W dobie, gdy wystarczy kilka szybkich kliknięć, by przekonać się, że banalny ból głowy może być objawem poważnej choroby, łatwo popaść w pułapkę ciągłego przeszukiwania objawów i diagnozowania siebie samego.
Jak rozpoznać hipochondrię?
Rozpoznanie hipochondrii może być trudne, ponieważ objawy mogą przypominać te występujące przy innych zaburzeniach, takich jak zaburzenia lękowe czy depresja. Istnieją jendak pewne charakterystyczne cechy, na które warto zwrócić uwagę:
- nadmierne skupienie na swoim zdrowiu i stałe przekonanie o posiadaniu poważnej choroby, pomimo braku dowodów medycznych
- częste poszukiwanie informacji na temat chorób i objawów zdrowotnych, a także wizyty u lekarzy bez istotnych objawów chorobowych
- stałe przekonanie o tym, że lekarze nie diagnozują właściwie lub nie biorą na poważnie, opisywanych dolegliwości
- zaburzenia emocjonalne, takie jak lęk czy depresja, związane z obawami o własne zdrowie
Jak sobie z tym poradzić?
Jeśli podejrzewasz, że cierpisz na hipochondrię, istnieje wiele sposobów radzenia sobie z tą dolegliwością. Przede wszystkim ważne jest skonsultowanie się z lekarzem, w celu wykluczenia innych chorób oraz uzyskania pomocy i wsparcia. Leki przeciwlękowe lub leki przeciwdepresyjne, mogą również być stosowane, jako wsparcie farmakologiczne w leczeniu hipochondrii. Dodatkowo, możesz także sporzystać z pomocy psychoterapeuty, pracującego w różnych nurtach.
1. Terapia poznawczo - behawioralna (CBT), często jest skuteczną formą leczenia hipochondrii. Pomaga ona osobom z zaburzeniem, nauczyć się kontrolować swoje myśli i reakcje emocjonalne związane z ich zdrowiem.
- Edukacja
Pierwszym etapem terapii CBT w leczeniu hipochondrii, jest ocena objawów oraz edukacja na temat samej dolegliwości. Terapeuci pomagają pacjentowi zrozumieć, że ich lęki i przekonania są irracjonalne oraz że istnieją skuteczne strategie radzenia sobie z nimi. - Techniki relaksacyjne
Głębokie oddychanie, progresywna relaksacja mięśniowa czy medytacja, są ważnym elementem terapii CBT. Pomagają one w zmniejszeniu napięcia i lęku związanego z myśleniem o zdrowiu oraz pozwalają na lepsze radzenie sobie ze stresem. - Identyfikacja i zmiana myśli negatywnych
Poprzez naukę technik poznawczych, takich jak przekształcanie myśli katastroficznych na bardziej realistyczne, osoby z hipochondrią mogą nauczyć się postrzegać swoje dolegliwości w bardziej obiektywny sposób. - Stopniowe eksponowanie się na lęki
Poprzez stopniowe narażanie się na swoje lęki, osoby z hipochondrią uczą się, że są one przesadzone i że realnie mogą sobie z nimi poradzić. - Rozwijanie umiejętności radzenia sobie
Pacjenci uczestniczący w terapii poznawczo - behawioralnej, uczą się strategii i technik, które pomagają im lepiej zarządzać swoimi myślami i emocjami oraz funkcjonować w codziennym życiu bez nieustannie niepokojących lęków.
Oczywiście, oprócz terapii poznawczo - behawioralnej, istnieje kilka innych podejść psychoterapeutycznych, które mogą być skuteczne w leczeniu hipochondrii.
2. Terapia psychodynamiczna skupia się na identyfikowaniu i zrozumieniu głęboko zakorzenionych przyczyn lęków i obaw. Poprzez rozmowy z terapeutą, pacjenci mogą odkryć ukryte przekonania i mechanizmy obronne, które przyczyniają się do ich hipochondrii.
3. Terapia gestalt skupia się na "tu i teraz" oraz na świadomości własnych doświadczeń i uczuć. Poprzez eksplorację obecnych doświadczeń cielesnych i emocjonalnych, osoby z hipochondrią mogą zrozumieć lepiej swoje lęki i nauczyć się radzić sobie z nimi w sposób bardziej efektywny.
4. Terapia skoncentrowana na rozwiązaniach skupia się na identyfikowaniu celów terapeutycznych i opracowywaniu konkretnych strategii, które pomagają osiągnąć te cele. Poprzez skupienie się na rozwiązaniach i możliwościach, a nie na problemach, osoby z hipochondrią mogą znaleźć bardziej konstruktywne sposoby radzenia sobie z lękami.
Każde z tych podejść może być jak najbardziej skuteczne w leczeniu hipochondrii, jednak ważne jest znalezienie odpowiedniego terapeuty i podejścia, które najlepiej odpowiada Twoim potrzebom i preferencjom.
Pamiętaj, że zdrowie psychiczne jest równie ważne jak zdrowie fizyczne, a hipochondria to realna dolegliwość, która naprawdę może być skutecznie leczona. Szukaj pomocy, gdy tylko zaczynasz odczuwać, że strach o zdrowie zaczyna dominować nad Twoim życiem!
